Tot mijn zevende sliep ik samen met mijn vier jaar oudere zus op één slaapkamer. Met zes kinderen in huis, redden we het net niet om iedereen een eigen kamer te geven. Overdag keken mijn zus en ik maar weinig naar elkaar om, vier jaar verschil is behoorlijk wat als je kind bent. ’s Avonds echter waren we elkaars enige gespreksgenoten.

Mijn zus was altijd bezig met verhalen verzinnen en nam overdag vaak cassettebandjes op met daarin zelfverzonnen interviews voor een zelfbedacht radioprogramma. Als we in de avond dan op bed lagen, mocht ik bijdragen aan haar zelfverzonnen shows. Zij verzon de personages die ik mocht spelen én ze was tevens de radiopresentator die hen bevroeg. Ik vond dat niet erg, genoot er zelfs van. Dat deden we dan ook tot mijn vader naar boven riep dat het nu toch echt afgelopen moest zijn, anders…

Eenmaal zeven geworden, gingen mijn twee oudste zussen het huis uit: wonen aan de overkant van het erf. Ik kreeg mijn eigen kamer en toen ik acht was stierf mijn zus. Het maakte definitief een einde aan de shows die we met elkaar tot leven brachten.

In het boek ‘Stapelbedbroers’ van Koos Meinderts draait het verhaal om twee broers, Henk en Rocco, die niet alleen een kamer, maar ook een bed met elkaar delen, een stapelbed welteverstaan. Overdag is er voldoende wrijving tussen de broers, zoals broers wrijving met elkaar kunnen hebben, maar in de avond is er ruimte voor gesprekken en overpeinzingen over het leven. Het is het jaar 1969, het jaar van de maanlanding, en Henk staat op een kruispunt en weet niet goed welke kant hij op moet. Nadat hij zijn keuze heeft gemaakt, verandert zijn leven en komt er meer afstand tussen hem en Rocco. Maar dan krijgt Rocco een ernstig ongeluk en wordt alles anders.

In onverbloemde taal weet Koos Meinderts een wereld tot leven te brengen die volledig tot de verbeelding spreekt. Ik was nog niet geboren in 1969, maar geen enkel moment voelt de wereld zoals hij geschetst wordt in dit verhaal afstandelijk of onbekend voor me. De avonturen op het voetbalveld, de blokjes kaas en leverworst die ’s avonds op tafel worden gezet en de vader van Henk en Rocco die maar moeilijk aan geld kan komen, maar het uitgeeft als water. Ik was van begin tot eind geboeid.

De zoektocht van Henk is treffend weergegeven. Zijn voetbaltrainer gelooft in hem en weet zeker dat hij naar het lyceum kan, maar daarmee is Henk een uitzondering binnen zijn gezin. Die twijfel, maar ook het gevoel van anders zijn dan anderen is prachtig weergegeven. Henk voelt zich thuis niet als de rest en zijn vader begrijpt ook niet helemaal waarom Henk zo graag naar het lyceum wil. Toch heeft hij het volste vertrouwen in hem. Ook op school voelt Henk zich een buitenbeentje en zo wordt hij door sommigen ook behandeld. Dat laat Henk uiteindelijk niet over zijn kant gaan: hij leert gedurende het verhaal voor zichzelf opkomen.  

‘Stapelbedbroers’ is een verhaal waarin, zoals je kunt lezen, best moeilijke onderwerpen aan de orde komen. En toch is het boek gevuld met humor: ik genoot het meest van de vader van Henk en Rocco die eigenlijk te goed is voor de wereld, maar er zelf geen steek beter van wordt. En alhoewel moeder en vader goed kunnen kibbelen met elkaar, groeien Henk, Rocco en hun zus Wendy op in een fijn gezin. Het zorgt ervoor dat ondanks de zware thema’s het verhaal toch luchtig blijft.

Ik ben begonnen in dit boek en heb het nog dezelfde dag uitgelezen. Ik kon op een of andere manier niet stoppen met parallellen trekken met mijn eigen leven, alhoewel mijn jeugd heel wat verschilde van het leven van Henk en Rocco. Misschien kwam het door de dreiging van het ongeluk waarover je op de achterkant al leest: zou het in dit verhaal net zo aflopen als bij mij?

En toch zat het ook in meer dingen: Henk die zo op zoek is naar zichzelf: wat is zijn plek, waar hoort hij thuis en hoe moet hij zich verhouden tot anderen? Misschien is dat uiteindelijk wel de kracht van het boek: stevig neergezet in 1969, maar met thema’s die uiteindelijk tijdloos zijn en daarom tot iedereens verbeelding kunnen spreken. Een boek dat je als zoekende jongere even wat minder alleen kan doen voelen. Het komt uiteindelijk hoe dan ook allemaal wel goed.

Schrijver: Koos Meinderts
Uitgeverij: Hoogland & Van Klaveren