Dit jaar heb ik op mijn werk de verantwoordelijkheid gekregen voor de basisvaardigheden taal. Een taak waar ik met veel enthousiasme naar uitkeek, maar waar ik door de waan van de dag niet voldoende aan toe kwam. Daar baalde ik van, ik heb namelijk een duidelijke visie op het gebied van hoe taal vormgegeven zou moeten worden binnen het voortgezet onderwijs en binnen onze school. Dat het me niet lukte, zorgde voor ergernis en ook wel voor schuldgevoelens. Ik had er tenslotte uren voor gekregen.

Vandaag kreeg ik hulp. Er werd met me meegedacht en dat zorgde ervoor dat alle plannen die al lang in mijn hoofd zaten, eindelijk op papier konden worden gezet mét op korte termijn een actieplan. Wat tevens volgde was een mooi gesprek over hoe het begrijpend leesonderwijs op scholen is vormgegeven en hoe dit mij frustreert.

Vandaag verscheen ook een column in Trouw van Thijs Roovers en Freddy Weima die die frustratie heel goed wisten te omschrijven:

De eenzijdige focus op lezen, schrijven en rekenen is zo’n stokpaardje. Als wij de coalitie goed begrijpen, dan moeten alle ballen op deze basisvaardigheden, desnoods ten koste van de bredere vorming van kinderen. Maar het is niet het een of het ander. Iedereen die in het onderwijs werkt, weet hoe belangrijk lezen, schrijven en rekenen zijn. Velen weten ook dat je kinderen dit alleen leert door te werken aan hun bredere ontwikkeling. Daar liggen stapels wetenschappelijk bewijs aan ten grondslag.

Het omschrijft precies wat ik zou willen bewerkstelligen op de school waar ik werk, maar ook in een breder perspectief. Begrijpend lezen niet als afgebakend onderdeel bij het vak Nederlands waar leerlingen teksten moeten lezen waarbij ze geen enkele context hebben en waarbij ze vervolgens vragen moeten beantwoorden om zo te laten zien dat ze het kunstje begrijpend lezen beheersen. Het is iets waar ik al jaren tegenaan loop en waar ik me uitermate aan erger.

Ik was blij met de hulp die ik kreeg. We gaan er daadwerkelijk mee aan de slag: aandacht voor begrijpend lezen en voor schrijven in andere vakken. We beginnen klein om te zien waar we tegenaan lopen en om een stevige basis neer te kunnen zetten en vervolgens hoop ik dat het zich verder uitspreidt als een olievlek. En werkt dit goed? Dan heb ik mijn volgende doel al klaarstaan: nog meer vakoverstijgend werken binnen rijke thema’s, om zo nog meer context te kunnen creëren voor de leerlingen, zodat ze inderdaad kunnen werken aan die bredere ontwikkeling.

De basisvaardigheden taal gaan niet alleen om dat kleine stukje begrijpend lezen dat in de lessen Nederlands steevast wordt ingezet en het gaat ook niet om die schrijflessen die los daarvan worden aangeboden. Het gaat om een samenwerking tussen alle vakken. Of zoals Roovers en Weima zeggen:

Leesvaardigheid stimuleer je door leesmotivatie. Je motiveert kinderen niet door ze eindeloos te laten oefenen met begrijpend en technisch ­lezen. Kinderen raken geïnspireerd door rijke verhalen, over geschiedenis, over andere culturen, over de kracht van de natuur.