Blog: Overpeinzingen n.a.v. artikel ‘de Volkskrant’
Sinds ik in januari weer lesgeef in het voortgezet onderwijs lees ik in sommige klassen voor. Soms werkt dat, vaak ook niet. Ik word wat meewarig aangekeken door sommige leerlingen. Ik heb dan ook niet de illusie dat iedereen heel erg gelukkig wordt van mijn voorleesmomenten, maar een aantal zie ik kijken, zie ik opletten, zie ik het verhaal in zich opnemen. Dus voor hen ga ik stug door. En misschien ook voor mezelf. Omdat ik een visie heb, een missie.
Het is behoorlijk lastig om een visie te hebben over een onderwerp waarover zo ontzettend veel verschillende mensen een mening hebben. Zo’n beetje heel Nederland heeft namelijk een mening over hoe het taalonderwijs in Nederland vormgegeven zou moeten worden. Na het artikel dat gisteren in de Volkskrant verscheen, ontplofte LinkedIn met allemaal mensen die er hun zegje over willen doen. Wat is dan nog mijn toegevoegde waarde aan al die mensen die er al zo veel van weten? Dat vraag ik me dan serieus af. Wie ben ik om mijn mening te verkondigen? Slechts een docent Nederlands die ook maar wat aanmoddert, die lessen uitprobeert die soms faliekant mislukken en die soms prachtige momenten heeft in het klaslokaal waar ik volop van geniet.
Ik ben dit stukje al tien keer opnieuw begonnen. Ik schrijf en ik verwijder en leg mijn telefoon weg. En dan pak ik het opnieuw en begin ik toch weer met schrijven. Het moet er blijkbaar toch uit.
Misschien het volgende: onderwijs is niet maakbaar. Je kunt niet zeggen: zo moet het onderwijs zijn en dat iedereen dat vervolgens naleeft. Ja, je kunt streven naar zo goed mogelijk onderwijs en ja, je kunt een duidelijke visie hebben op hoe je kennis wilt overbrengen. Die heb ik: vakoverstijgend, thematisch en met taal als middel, óók in het vo. Begrijpend lezen bij andere vakken, een docent die zijn teksten modelt en daarmee zijn enthousiasme weet over te brengen. Literatuur in alle vakken passend bij het thema waarmee gewerkt wordt. Het is een prachtig streven. Maar tegelijkertijd is het niet iets wat we vanaf morgen gelijk kunnen invoeren. Dat heeft een lange adem nodig. Ik houd niet van lange adems. Het liefste wil ik dat ik met mijn vingers knip en alles precies zo gaat zoals ik het in gedachten heb. Maar zo is het leven niet en al helemaal niet als je voor de klas staat.
Gisteren hadden we een identiteitsdag op ons werk, op de school waar ik zo hartelijk ontvangen ben en waar ik, nu al, ruimte krijg om naar hartelust te proberen en waar ze me op het hart drukken dat ik fouten mag maken, dat ik mag worstelen. Gert Biesta was de spreker en hij had het over dat prachtige risico dat onderwijs is. Je kunt het als docent niet allemaal vastleggen, niet volgens de regels laten verlopen zoals jij dat wilt. Dat is namelijk niet hoe onderwijs werkt. Iedere dag is anders en dat is het mooie. En misschien kun je je dat alleen maar realiseren op het moment dat je daadwerkelijk voor die klas staat. Het is makkelijk praten over hoe onderwijs eruit zou moeten zien als je nooit voor groepen staat, als je niet hoeft te dealen met de grillen van het onderwijs waarin geen dag hetzelfde is. Dus ja: taalonderwijs is belangrijk, zo ontzettend belangrijk, maar tegelijkertijd kunnen we dat niet met een knip in onze vingers veranderen. Erover in gesprek gaan is belangrijk, maar doe dat dan wel met de mensen die daadwerkelijk voor de klas staan. Misschien was dat wat ik miste: 10 mensen die werden uitgenodigd voor het rondetafelgesprek in de Tweede Kamer waarvan twee leerkrachten uit het po. Waar was de docent Nederlands uit het vo? Ik miste dat en ik denk velen met mij.
Volgende week start ik weer met lesgeven na de toetsweek die afgelopen week is geweest. Dat wordt weer heel veel uitproberen, vallen, opstaan en opnieuw uitproberen om vervolgens te merken dat ik een klein verschil heb gemaakt. Dat is wat onderwijs is.
