Als de hemel valt
Met het nieuws dat extreemrechts onlangs ook in Oostenrijk de grootste is geworden, wordt mijn wereldbeeld weer wat wankeler. Dat was al niet zo stevig, vanwege eerdere verkiezingsuitslagen in ons land waarbij de partijen die nu gekozen zijn de democratie langzaamaan kapotmaken. En niet alleen in Europa is het onrustig, ook in het Midden-Oosten vinden gruweldaden plaats. In de VS kan het zomaar zijn dat volgende maand een president aan de macht komt die de wereld nog verder kapot zal maken. Ik kan nog wel even doorgaan, want tijdens het typen van dit stukje komt er nog veel meer ellende in me op.
Maar toch, maar toch… zijn er soms kleine daden van liefde die ons laten zien dat de meeste mensen het goede met elkaar voor hebben. Toen ik vorige week mijn pinpas verloor in een restaurant werd hij niet meegenomen, maar door iemand afgegeven bij de kassa. Toen ik diezelfde dag een zware koffer een trap op probeerde te zeulen, was daar iemand die me hulp aanbood. Kleine daden, je zou ze bijna vergeten, maar ze zijn er en ze maken het hart warm.
Ook in het boek ‘Als de hemel valt’ van Selma Noort, valt op hoeveel kleine, maar ook grootse daden gewone mensen kunnen plegen. Hoofdpersoon Rosa is niet van hier, maar waar ze wel vandaan komt weet ze niet. Als baby wordt ze te vondeling gelegd en komt ze terecht bij een liefdevolle familie. Als die familie echter wordt verraden, komt ze terecht in een weeshuis. Daar woont Sorpreso, die ook een vondeling is. Hij is precies als zij. Als er opnieuw geweld losbarst moeten zij en Sorpreso vluchten en daarbij verliezen ze elkaar uit het oog. Het is echter van groot belang dat ze elkaar terugvinden. Alles wijst er namelijk op dat ze samen een ramp kunnen voorkomen.
Dit boek maakt indruk en niet zo’n klein beetje ook. Het is Noort gelukt een boek te schrijven zonder duiding van tijd en ruimte, maar dat tegelijkertijd universeel herkenbaar is. ‘Belangrijke’ mensen pakken de macht en zijn constant bezig met hun eigen regels. Die regels heeft Noort zo opgesteld dat het niet gelinkt kan worden aan bepaalde politieke bewegingen, maar tegelijkertijd overeenkomt met alle bewegingen die uit zijn op de verkeerde macht. Verbiedt de ene partij het om rechterhanden te schudden, de volgende die met geweld de macht overneemt verbiedt het om linkerhanden te schudden. Zinloze verordeningen die nergens op slaan en alles kapot maken.
En daarbinnen moet Rosa een onmogelijke opdracht uitvoeren: het in de gaten krijgen of wij mensen nog goed zijn. Ach, de wereld waarin zij leeft lijkt kapot te zijn. Zoveel geweld, zoveel ongelijkheid en zoveel verlies. Maar de mensen die dichtbij Rosa staan, die zijn goed, die zijn verbonden met elkaar en zorgen ervoor dat het leven leefbaar blijft.
Noort heeft haar verhaal ingenieus verweven met de Nazcalijnen, tekeningen in de aarde die echt bestaan in Zuid-Amerika. Niemand weet wat de oorsprong ervan is, maar de tekeningen bestaan echt. Door deze tekeningen te verwerken in haar verhaal, krijgt het geheel een mysterieuze lading met zich mee die ook nog eens aannemelijk is.
Ik ben erg onder de indruk van de stijl van Selma Noort in dit boek. Ze weet alle ellende te beschrijven met een bepaalde lichtheid. Rosa verliest meerdere malen de mensen met wie zij samen is, maar nooit laat zij haar hoofd hangen. Altijd is er het goede dat haar overeind weet te houden. Noorts taal is krachtig, puntig. Op een of andere manier staat er geen woord te veel in dit boek: precies wat nodig is.
‘Als de hemel valt’ helpt mij het goede te zien. Want dat goede is er en het is er veel vaker dan je denkt. Geef mij maar van dit soort boeken die het hart wat lichter maken.
Schrijver: Selma Noort
Uitgeverij: Leopold
Lees ook: