Als kind kon ik mezelf met enige regelmaat verliezen in de vraag: wat als ik niet ik zou zijn, maar iemand anders? Stel je voor dat ik een andere moeder of vader had, of dat ik een jongen was geweest of zelfs alleen maar een andere naam had gehad. Wie zou ik dan zijn? En zou er dan iemand anders zijn die mij zou zijn? Het gaf me altijd een vreemd gevoel en maakte me ook een beetje angstig omdat ik er zo in opging. Op sommige momenten dacht ik er zo diep over na dat ik me bijna iemand anders voelde. Ook mijn dochter vertelde me pas geleden dat ze over dit soort dingen nadenkt: als ik in een andere klas zou zitten, zou ik dan anders zijn dan hoe ik nu ben? Of als ik andere vrienden had? Ik denk dat kinderen vaak nadenken over dit soort onderwerpen, maar het is niet altijd makkelijk om het onder woorden te brengen, omdat de gedachten alleen al zo abstract en tegelijkertijd zo dichtbij voelen. Gelukkig is er soms literatuur die kinderen helpt bij het stellen van alle vragen die ze in hun hoofd hebben.

Zo’n boek is ook ‘Waar dient het voor?’ Het begin trekt gelijk de aandacht: een hardloopbaan in allerlei mooie kleuren. Die hardloopbaan ziet er superstrak uit. En dan begint het verhaal, en dat verhaal start met de vraag: ‘Waar dient het voor?’ In het verhaal dat volgt worden vragen gesteld over waar dingen voor dienen, wat het nut is van dingen die dienen en wat iets voor nut heeft als het nergens meer voor dient. Uiteindelijk is ook de vraag of de vraag ‘waar dient het voor?’ helpt om dingen bestaan te geven en om te weten wat die dingen zijn. Vraag je je bijvoorbeeld bij mensen of bij dieren of bij kunst af waar het voor dient? En als je die vraag niet hoeft te stellen, dient het dan nergens voor?

Beoordeling

Volg je het nog? Je hebt het vast al door: dit boek verwart en schopt gedachten door elkaar. De vraag ‘waar dient het voor?’ wordt zo uit elkaar getrokken, van allerlei kanten geanalyseerd en bevraagd dat je op een gegeven moment de weg kwijtraakt. Soms dacht ik de lijn weer even te pakken te hebben, maar door een nieuwe vraag die gesteld werd, raakte ik de draad weer kwijt. In dit boek echter, is dat helemaal niet erg: de weg mag kwijtgeraakt worden. Het is namelijk niet het antwoord dat ertoe doet, maar de vraag die gesteld wordt en de oneindige mogelijkheden die je op kunt met de vraag waarvoor iets dient.

Ik las het boek samen met Lot en zij vond het echt geweldig. Nog dagenlang stelde ze me bij alles de vraag: ‘Mama, waar dient het voor?’ en dat deed ze niet alleen bij gebruiksvoorwerpen die echt ergens voor dienen, maar ook bij het meer abstracte. Wellicht snapte zij het boek zelfs beter dan ik dat deed, omdat ze haar best niet deed om het te kunnen doorgronden. Wat dus zo fijn is, is dat het tot denken en tot vragen aanzet en juist geen duidelijkheid geeft. Het allermooiste aan dit boek is dan ook de allerlaatste pagina: dezelfde hardloopbaan keert terug met dezelfde kleuren, maar dit keer lopen alle lijnen door elkaar. ‘Waar dient het voor?’ wil nieuwsgierigheid opwekken en tegelijkertijd verwarren en daar is het in geslaagd.

Wat een fantastisch boek om samen met kleuters te lezen. Misschien heb je op een gegeven moment geen idee meer van wat je aan het voorlezen bent, maar dat doet er eigenlijk niet toe. Begrijp het vooral niet en geef je over aan alle vragen die gesteld worden en vervolgens van alle reacties die erop volgen.