Er zijn veel dingen die ik deze zomer heb losgelaten: het lesgeven, het schrijven van recensies voor Langlevelezen en het lezen van recensie-exemplaren. Deze zomer las ik voornamelijk werk dat ik kocht in de winkel, leende ik boeken van mijn moeder en daarnaast haalde ik stapels vol boeken bij de bieb en dat was fijn. Toch ben ik ook bij het lezen van die boeken constant aan het bedenken wat ik erover zou kunnen schrijven en hoe ik het kan koppelen aan het leven. Toevallig las ik vier boeken deze zomer die misschien op het eerste gezicht niet veel met elkaar te maken hebben, maar in mijn hoofd heel goed samengingen.

Ik startte met ‘Zevenpoot’, geschreven door Arnon Grunberg en geïllustreerd door Thé Tjong-Khing. Het boek ‘Zevenpoot’ is een absurdistisch boek dat gaat over een piepklein jongetje dat ter wereld komt met acht benen. Hij moet binnen onze huidige maatschappij een plek zien te vinden en dat gaat nog niet zo makkelijk. Het verhaal is soms zo krankzinnig dat ik zelf de weg kwijtraakte, maar tegelijkertijd las het verhaal als een trein en raakte het me in al zijn zotheid. 

Daarna las ik het boek ‘Pastorale’ van James Rebanks, een schaapherder uit Engeland die meeslepend vertelt over de manier waarop hij zijn boerderij runt en welke keuzes hij heeft gemaakt. Mee met de massa waardoor alle natuur verloren gaat of zoeken naar een eigen manier om de natuur zoveel mogelijk zijn gang te kunnen laten gaan? Het boek maakt prachtig inzichtelijk voor welke onmogelijke keuzes boeren komen te staan en hoe moeilijk het is om niet mee te doen met alle anderen. Dat heeft lef nodig, maar tegelijkertijd is het ook noodzakelijk dat dat gebeurt.

Het boek ‘De gulheid van het land’ van John Seymour sluit hier deels wel op aan. Dit werk verscheen begin jaren 60 van de vorige eeuw en beschrijft hoe Seymour zelf leeft van alles wat het land hem geeft. Dat komt hem niet aangewaaid, hij moet er keihard voor werken. Te midden van dat harde werk, geeft hij een duidelijke visie op hoe de maatschappij verandert en hoe hij zich daar niet in thuis voelt.

Het laatste boek dat ik las is een kinderboek, genaamd ‘De grote vloed’. Op een bepaalde manier deed het werk van Sjoerd Kuyper, de auteur van dit boek, me denken aan ‘Zevenpoot’. Ook hier neemt het absurdisme een grote rol in, maar dan toegankelijker: het is tenslotte een kinderboek. Kabouters komen vanuit het niets opduiken, Atlantis bestaat en de meest bijzondere wezens vanuit de diepte van de zee komen naar boven drijven en exploderen daar, niet bestand tegen het wegvallen van de druk. Tussen al die dwaze gebeurtenissen echter, zit een belangrijke boodschap: wij mensen zorgen niet goed voor de wereld en dat heeft consequenties.

Dat was ook wat ik deels las in al die boeken: een bepaalde maatschappijkritiek, in elk boek op een eigen manier beschreven en waarschijnlijk niet met hetzelfde doel, maar wel met dezelfde uitkomst voor mij: het gaat niet goed met onze wereld en we moeten er beter voor zorgen.

Daar kan ik zenuwachtig van worden, maar in al deze verhalen zit ook een stem van hoop, van mogelijkheden en van verandering. Bij ‘Zevenpoot’ is de ondertitel niet voor niets ‘Een serenade aan de mens’. Rebanks en Seymour laten zien wat zij hebben gedaan om het verschil te maken en inspireren daarmee zoveel verschillende andere mensen. En ook ‘De grote vloed’ is niet enkel kommer en kwel, maar laat zien dat het nooit, maar dan ook echt nooit, te laat is voor verandering.

Deze vier boeken stemden mij niet treurig, maar brachten me op ideeën, gaven me nieuwe inzichten of deden me stilstaan bij al wat speelt in de maatschappij en lieten me nadenken over mijn eigen rol daarbinnen. Het bevestigde voor mij nog maar weer eens wat de kracht van literatuur is.