Volgende maand heb ik een jubileum, maar heel feestelijk is het niet. Dan is het dertig jaar geleden dat mijn zus overleed. Het is echt een leven geleden dat dat gebeurde. En al die dertig jaar is verlies met me meegereisd, was het een onderdeel van me. Dertien jaar later overkwam het me nog een keer en sindsdien zit de angst voor verlies nog dieper geworteld. En tegelijkertijd weet ik: het wordt beter. Iemand verliezen is verschrikkelijk, maar uiteindelijk wordt het zachter, anders. Beter vol te houden.

Boeken die gaan over verlies hebben mijn bovenmatige interesse. Het is voor mij een heel belangrijke spiegel: ‘Zie je wel, ik maak dit niet als enige door. Er zijn er meer net als ik die zo’n groot verlies moeten dragen.’ Sommige boeken kon ik niet verdragen, het kwam te dichtbij. ‘De avond is ongemak’ was zo’n boek. Na het lezen heb ik het direct weggegeven, ik kon er niet mee omgaan en tóch voelde ik me ook begrepen door het boek. Andere boeken echter troostten, verzachtten dat stukje pijn nog weer een beetje verder. Dat is, wederom, wat literatuur doet. Het troost je, het begrijpt je, het spreekt je niet hardop tegen, het is er gewoon.

Vanavond begint een nieuwe cursus jeugdliteratuur voor de zijinstroom en alhoewel het misschien niet gezellig is om gelijk te beginnen met zo’n zwaar thema, doe ik het toch. Omdat zij wellicht herkenning vinden in de boeken die ik meeneem, maar net zo belangrijk: omdat zij kinderen kunnen bereiken die zich getroost kunnen voelen door dit soort verhalen. Waardoor ze zomaar zouden kunnen gaan voelen dat ze niet de enige zijn. En echt, er zijn boeken over dit onderwerp van jong tot oud en even zo veel manieren waarop het verdriet een plek krijgt in boeken. Zacht aanwezig op de achtergrond of confronterend en schurend waardoor het van alles losmaakt.

Ik denk dat ik als kind vaker had willen lezen over de dood, over zussen die stierven en gezinnen die in verdriet achterbleven. Ik denk dat ik me dan wellicht wat minder eenzaam had gevoeld.

Tot slot deel ik graag dit gedicht van Bette Westera met jullie uit de indrukwekkende bundel ‘Doodgewoon’.

Even maar

Ik wil je graag iets vragen, Dood.

Mag ik even op je schoot?

Even maar. Ik ben nog klein

en vraag me af hoe het zal zijn

om dichter naar je toe te leven.

Toe nou, Dood, het hoeft maar even.

Vijf minuutjes lijkt me fijn.

Dan denk ik dat ik later,

als je langzaam dichterbij komt,

minder bang voor je zal zijn.