In 1993 verongelukte mijn zus. Op de dag waarop het ongeluk gebeurde, een woensdag in december, was een van de eerste personen die bij ons thuis langskwam de dominee. Hij hoorde mijn ouders aan en ging samen met hen in gebed. Niemand keek ervan op dat de dominee zo snel al bij ons langskwam: het hoorde bij de manier waarop we ons geloof vormgaven en ik denk ook bij de tijd waarin we leefden. Het was een tijd waarin in ons gezin God alomtegenwoordig was: een tijd waarin we twee keer per zondag naar de kerk gingen en de zondag een echte rustdag was, zonder uitjes en zonder televisie. Diezelfde geloofsbeleving en datzelfde tijdsbeeld herkende ik in het verhaal ‘De Prediker’ van Cor de Jong.

In ’De Prediker’ overlijdt Nico, de jongste zoon van de familie Van Willigen door een noodlottig ongeval. Diezelfde dag komt de dominee langs, die door de inwoners van het dorp Noord-Heijnen ook wel ‘de Prediker’ genoemd wordt. De prediker gaat voor in gebed en een wonder geschiedt: Nico komt weer tot leven. De familie Van Willigen besluit te zwijgen over het voorval en het leven lijkt zijn gewone weg weer te gaan. Toch is alles veranderd en moet iedereen zijn weg in het leven en in het geloof opnieuw zien te vinden.

Er zijn zoveel dingen mooi aan dit boek dat ik niet goed weet waar te beginnen. Misschien maar gewoon met de toegankelijk geschreven tekst die goed leesbaar is. Cor de Jong weet een dorp, een gemeenschap tot leven te brengen door de persoonsbeschrijvingen: we leren bijpersonages kennen alsof we zelf door het dorp lopen en er deel van uitmaken. De twee slagers, de twee kerken met een dijk ertussen en vader en zoon die samen een supermarkt runnen met de geweldige bijnamen Arie Met en Arie Zonder.

Soms word je opeens meegenomen door prachtige woorden of zinnen: ‘Zelfs de streekbus, die eens in het uur voorbijreed, bleef schroomvallig bij de halte staan tot we voorbijgetrokken waren.’ Het zijn zinnen die je nog eens wilt herlezen om de schoonheid ervan goed door te laten dringen.

Tegelijkertijd zit er ontzettend veel gelaagdheid in de tekst. Soms lijkt het verhaal geschreven te zijn tussen de zinnen door. Dat komt misschien wel door het zwijgen van de familie Van Willigen. Er vindt een wonder plaats, maar vader en moeder besluiten dat er niet over gesproken wordt. Onder dat zwijgen echter, zit een stuwmeer aan onuitgesproken gevoelens en gedachten. Het zorgt ervoor dat vader en moeder zich van elkaar verwijderen. Ze praten niet met elkaar, maar waar moeder de prediker volgt, neemt vader juist afstand.

De titel van dit boek doet wellicht vermoeden dat de prediker constant aanwezig is in dit verhaal. Dat is niet zo en tegelijkertijd weer wel. Het dorp gonst van de verhalen, maar geen van de verhalen wordt hardop uitgesproken en tegelijkertijd gaat het leven van alledag door. En tussen die eerdergenoemde regels, tussen dat zwijgen door, tussen pa en ma in, dáár is de prediker.

Het boek raakte me, omdat het soms leek of ik mijn eigen verhaal las. Niet het wonder en ik denk ook niet de onuitgesproken sterke band tussen Wouter en Nico: zij hebben samen geen woorden nodig om elkaar te begrijpen. Maar wel het zwijgen, een gezin dat zich opnieuw uit moeten zoeken na een gigantisch grote gebeurtenis en tot slot het rotsvaste vertrouwen van vader in God. Toen mijn vader dertien jaar na het overlijden van mijn zus zelf ziek werd, was alles wat hij zei: ‘Nu leg ik mijn leven in handen van de dokters en van God’. Misschien herkende ik mijn vader deels in pa Van Willigen.

Het verhaal ‘De Prediker’ is een klein monument voor de jeugd van Cor de Jong en alhoewel de gebeurtenissen aan de verbeelding zijn ontsproten, voel je de liefde voor zijn ouders en voor zijn gezin door het boek heen sijpelen. ‘De Prediker’ verrast, ontroert en raakt en is een boek dat gelezen moet worden.