Naar het noorden
Deze bespreking is eerder geplaatst op Instagram in februari 2022.
Mijn oma woonde bij ons tot mijn zestiende, in een aanbouw aan ons huis vast. Mijn moeder kookte iedere avond eten voor haar en om acht uur in de avond kwam ze koffie bij ons drinken. Mijn oma was 22 toen de Tweede Wereldoorlog begon. Als kind was ik altijd razend benieuwd naar hoe zij die oorlog had ervaren. Ik vroeg haar daar dan ook regelmatig naar, maar mijn oma ging daar eigenlijk nooit op in. Ze zei dan altijd dat de oorlog bij ons in de streek veel minder erg was dan in andere gebieden in Nederland.
In het boek ‘Naar het noorden’ van Koos Meinderts wordt dat contrast sterk weergegeven. Jaap, zijn oudere zus Nel en zijn jongere broertje dat kleine Kees wordt genoemd wonen gedurende de oorlog in de stad. Tijdens de hongerwinter is er geen eten meer voor ze en worden ze naar het noorden gestuurd waar voldoende voedsel voor hen is. Alle drie komen ze op een andere plek terecht. Wij volgen in dit verhaal Jaap, de ik-persoon van het verhaal.
Koos Meinderts weet op een bijzonder goede manier weer te geven hoe het leven was voor kinderen in de hongerwinter. Ondanks dat het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Jaap, krijgen we toch heel veel mee van andermans gedachten en gevoelens. Wat we lezen is een ontzettend aangrijpend verhaal waarin we de veerkracht zien van kinderen, maar tegelijkertijd het trauma dat een oorlog onherroepelijk bij ze achterlaat. Sommige stukken las ik met een verdrietig hart, vanwege het harde leven waar de hoofdpersonen mee te maken krijgen. Andere fragmenten bevatten veel meer luchtigheid en humor.
Vorig jaar hield Koos Meinderts de Annie M.G. Schmidtlezing. Tijdens het lezen van dit boek hoorde ik in mijn achterhoofd telkens zijn stem. Dat klinkt misschien gek, maar hoe hij het verhaal heeft opgeschreven paste goed bij hoe ik hem toen heb horen voordragen. Het boek is op een bepaalde manier heel eigen.
Dit boek is prachtig om in te zetten in je klas, omdat het zo’n realistisch beeld geeft van de oorlog en dan met name de hongerwinter. Tot slot wil ik ook zeker de illustraties van Annette Fienieg niet onbenoemd laten, zo ontzettend mooi!


Schrijver: Koos Meinderts
Illustrator: Annette Fienieg
Uitgeverij: Hoogland & Van Klaveren