In mij brandt een vuur: ik wil de wereld veranderen. Het klopt niet dat zo weinig kinderen, ouders, leerkrachten bezig zijn met lezen en het belang ervan. Het klopt niet dat onderwijs oneerlijk is voor heel veel kinderen. Het klopt niet dat methodes bepalen wat er in de klas gebeurt, het klopt niet dat begrijpend lezen een leeg en zinloos vak is.

Ook breder dan binnen het onderwijs klopt er veel niet. Het klopt niet dat er zo wordt gesproken over vluchtelingen en dat dat gewoon geaccepteerd wordt, het klopt niet dat de politiek is zoals het nu is en dat zo veel mensen worden buitengesloten. Het klopt niet en ik wil schreeuwen en laten zien dat ik gelijk heb. Ik wil het podium pakken en het verschil maken. In mij zorgt dat voor conflicten. Ik ben namelijk ook het product van mijn verleden, van mijn eigen geschiedenis die ervoor heeft gezorgd dat ik ben zoals ik ben: vaak onzeker, mezelf onderschikkend makend aan mensen van wie ik denk dat ze het beter weten. Met mijn eigen geschiedenis in mijn rugzak ben ik op zoek naar hoe ik bij kan dragen aan een betere toekomst.

Het is een nogal uitgebreide inleiding die ik schrijf, maar dat is de ‘schuld’ van Ted van Lieshout die me met zijn ‘Voor de mooiste’ recht in mijn hart én mijn hoofd raakt. En misschien doet niet eens alleen Ted van Lieshout dat, maar ook dat denkbeeldige meisje met wie hij zijn gesprekken voert. Gesloten eerst, maar later zo kwetsbaar en met zo’n groot verantwoordelijkheidsgevoel. Het geluk van haar gezin rust op haar schouders. Eenzelfde druk heb ik jarenlang ervaren.

‘Voor de mooiste’ bewandelt de wegen van de historie bezien vanuit Ted van Lieshout. Hij neemt zijn gesprekspartner en ons mee langs personen die belangrijk zijn voor zijn visie op de wereld. Dat is wat duidelijk wordt in dit boek: de geschiedenis is subjectief. Alhoewel gebeurtenissen vaststaan is de geschiedschrijving afhankelijk van degene die het beschrijft. Deze gekleurde versie van Van Lieshout bevalt me wel. Terugkerende thema’s zijn personen die niet werden gezien in het verleden: vrouwen, queer personen, mensen van kleur. Allen maakten daadwerkelijk het verschil, maar nooit werden ze voor vol aangezien. Hoe dat zo komt, wordt uitgebreid besproken door schrijver en medewandelaar door het boek heen.

Aan het einde van het boek geeft Van Lieshout zijn mening over hoe hij de geschiedenis ziet. Hij sluit af met de woorden: ‘Maar het belangrijkst vind ik toch wel dat geschiedenis me helpt om de wereld van vandaag te begrijpen. Alles wat vandaag gebeurt, is gisteren immers al begonnen.’’ Het waren woorden die ook bij me opkwamen toen het in het boek ging over het begrip propaganda. Door te vertellen over het begrip propaganda en er voorbeelden bij te geven, werd voor mij duidelijk dat dit in het heden in ons land breed plaatsvindt en dat het aanslaat. Het baart me zorgen, maar het laat me tegelijkertijd zien dat het zo belangrijk is om een tegengeluid te blijven geven.

Het meisje dan. Zij ontroerde me toen ze zich aan het einde opende. Eindelijk laat ze zichzelf zien, wel met nog steeds wat stukjes muur overeind. Het advies van Van Lieshout dat hij haar geeft, neem ik ook mee: ‘Ik vind gelukkig proberen te worden een taak die je in je leven hebt.’

Later zegt hij nog: ‘Geschiedenis bereidt je voor op wat komen gaat’, met daarbij het advies: als je actrice wilt worden, kun je dat pad van de geschiedenis bewandelen en uitzoeken wat er al is geweest om te snappen wat er gaat komen. Dat is raad die ik met me meeneem. Ik kijk vooral naar het nu en wil nú verandering bewerkstelligen. Maar nu is het óók tijd om te kijken naar wat is geweest om ervoor te kunnen zorgen dat hetgeen komen gaat niet als verrassing komt. Zo kan ik daarop alert zijn en erop inspelen. Dank, Ted van Lieshout, voor de wandeling die ik met jullie mee mocht maken om zo mijn eigen hoofd op orde te brengen en mijn eigen expeditie op touw te zetten.

Schrijver: Ted van Lieshout
Uitgeverij: Leopold

Lees ook:

Rozen voor de zwijnen