Bro’s
‘Wat vertrouwd is, wordt vreemd en wat vreemd is, wordt vertrouwd’.
Het waren woorden die in mijn hoofd bleven zingen nadat ik vandaag met onze vierdeklassers een lezing van Jitske Kramer mocht bijwonen. Kramer is antropoloog en legde ons het verschil uit tussen de begrippen emic en etic, oftewel van binnenuit of van buitenaf. Als je kennismaakt met andere culturen kun je een keuze maken dat te doen vanuit emic, waarbij je je volledig laat opnemen door de gemeenschap en er zelf onderdeel van bent of vanuit etic, waarbij je als buitenstaander kijkt naar een cultuur. Emic-kijken zorgt ervoor dat datgene wat vreemd is, vertrouwd kan worden. En door daarover na te denken en van daaruit vervolgens te reflecteren op je eigen handelen zal het vertrouwde ook kunnen vervreemden. Ik hoop dat ik het goed zeg. Toen Kramer het zei, klonk het namelijk heel logisch en nu ik het opschrijf toch iets minder.
Maar die zin over vreemd en vertrouwd, die bleef maar door mijn hoofd spoken toen ik ook vandaag het boek ‘Bro’s’ van Dimitri Leue er nog eens bijpakte. Seb en Bas zijn tweelingbroers en krijgen zwaar nieuws te verduren. Nadat hun vader al eerder is overleden, deelt hun moeder hen nu mee dat zij ook niet meer beter zal worden. Het enige wat haar nog kan redden is een drakenei. De broers hebben slechts één nacht om het ei te vinden en weten niet zo goed of dat drakenei echt voor redding kan zorgen, maar ze proberen zich vast te houden aan die laatste strohalm. Zal het hen lukken het ei te vinden?
Bijzonder aan dit boek is dat iedere gebeurtenis eerst vanuit het perspectief verteld wordt van Seb en vervolgens vanuit het perspectief van Bas. Dat maakt dat een dezelfde gebeurtenis toch grote verschillen met zich meebrengt. Want ook al zijn Seb en Bas tweeling en kennen ze elkaar door en door, toch lijken ze maar weinig op elkaar. Waar de een bijvoorbeeld meer impulsief is, is de ander meer bedachtzaam. Dus op het moment dat zij twee mannen met doodskisten tegenkomen, zijn de mannen met de doodskist precies dezelfde, maar het perspectief van Seb heel anders dan dat van Bas en dus ook de gebeurtenis.
Dat gegeven is ingenieus. Het betekent namelijk dat we een boek lezen waarin iedere nieuwe gebeurtenis in een volgend hoofdstuk herhaald wordt en tóch tegelijkertijd heel anders is. Wat ook ontzettend sterk is aan dit verhaal, is dat het steeds absurdistischer wordt. Het begin lijkt realistisch: een moeder die stervende is en jongens die in het zicht van haar sterven proberen een oplossing te vinden.
Ze gaan op reis en de eerste personen die ze tegenkomen zijn dus die twee mannen met een doodskist. Dat is vreemd, maar zou misschien ergens nog wel kunnen. Gedurende hun zoektocht komen ze echter niet alleen in contact met doodskisters, maar ook met weermensen, elfjes en kabo’s. Dat zorgt dat je als lezer verward raakt. Waar je denkt te maken te hebben met een realistische gebeurtenis, blijkt dat de fantasie een steeds grotere rol inneemt en dat jij je afvraagt: wat is waarheid en wat niet?
Dit spel vraagt om inlevingsvermogen, om overgave dit boek te lezen en te ondergaan. Want als je dat doet, als je meegaat in Seb en Bas en je niet verzet tegen het bijzondere dan staat daar aan het einde een prachtig verhaal dat gaat over onvoorwaardelijke liefde en loslaten of juist vasthouden. Daar zit gek genoeg geen verschil in.
Er valt nog zoveel meer te zeggen over dit boek. Sommige passages maakten me aan het huilen, zeker in combinatie met de prachtige illustraties. Het afscheid dat onvermijdelijk lijkt en het verdriet dat dat oplevert is bijna ondraaglijk. Maar aan de andere kant is er ook humor en prachtige taal. Er zijn kort gezegd twee opties met dit boek: je kunt proberen het stuk te analyseren en het boek te begrijpen, waardoor je het gek genoeg niet zult begrijpen. Of je kunt je overgeven aan de bijzondere avonturen, aan het verdriet, aan de durf, aan de denkwijzen van Seb en Bas en dan zul je het verhaal voelen, doorvoelen en misschien begrijpen, alhoewel ik niet denk dat het daar eigenlijk om gaat.
Schrijver: Dimitri Leue
Illustrator: Alain Verster
Uitgeverij: Pelckmans
Lees ook:
