Voor het schrijven van deze bespreking pakte ik het interview er nog eens bij dat in 2021 in Trouw verscheen. Bas Maliepaard had de eer Jason Reynolds te mogen interviewen en dat interview geeft me kippenvel. Want Jason Reynolds benoemt daar precies wat zo belangrijk is aan boeken: dat je herkenning vindt in datgene wat in de verhalen wordt beschreven. Reynolds herkende zich nooit in de boeken die hij op school moest lezen en dat maakte dat hij lezen nutteloos vond.

Hij zegt het zelf zo mooi in dat interview:

“Het was idioot om van ons te verwachten dat wij een relatie zouden opbouwen met de literatuur, terwijl die niets met ons te maken had. Ik voelde dat ik niet bestond in die boeken en dat de mensen die deze boeken schreven blijkbaar vonden dat ik niet bestond in de wereld. Waarom zou ik daaraan meedoen?”

Interview met Bas Maliepaard, Trouw, oktober 2021

Het eerste boek dat ik las van Jason Reynolds was 67 seconden. Ik wist in eerste instantie niet zo goed wat ik ermee aan moest. Het voelde aan als poëzie, maar dat was het niet, of juist weer wel. Maar het verhaal bleef in mijn hoofd zitten en ook nu, vijf jaar na lezen, kan ik nog steeds vrij gedetailleerd vertellen waar het verhaal over ging. Het was anders dan al het andere dat ik eerder gelezen had.

En ook nu weet Reynolds indruk te maken met ‘Ghost’. De gelijknamige hoofdpersoon heeft het thuis niet makkelijk. Hij woont samen met zijn moeder. Met zijn vader heeft hij geen contact meer nadat hij heeft geprobeerd Ghost en zijn moeder neer te schieten. Het verhaal speelt zich een aantal jaar na die gebeurtenis af als hij per toeval geselecteerd wordt voor een prestigieus hardloopteam. Coach ziet dat Ghost van grote waarde kan zijn voor het team, maar de voorwaarde om bij het team te mogen blijven, is dat hij zich gedraagt en zich aan de regels houdt. Maar dat is nog helemaal niet zo makkelijk voor Ghost.

Ik las het boek ‘Ghost’ in een ruk uit. En toch vind ik het lastig te vertellen waarom ik zo geboeid was door dit verhaal. Ik denk dat het komt door Ghost zelf, die constant met zichzelf in strijd is. Hij wíl wel van alles, maar het lukt hem niet. Zo doet hij echt zijn uiterste best om niet te vechten, maar op een gegeven moment wordt hij zo getart dat hij zich niet meer kan inhouden.

Ook in dit verhaal speelt het thema armoede een grote rol. Schrijnend is het voorbeeld waarin Ghost de flappen van zijn schoenen afknipt, zodat hij er beter mee kan rennen. Op school ziet men echter dat hij die schoenen heeft afgeknipt en dat maakt hem het middelpunt van hoon en spot. Het gevoel van schaamte die Ghost op dat moment voelt, voelde ik met hem mee. Het idee dat je zo graag vooruit wilt komen, maar wordt tegengehouden door allerlei omstandigheden waar je zelf niets aan kan doen is pijnlijk en verdrietig.

Het enige wat Ghost kan is rennen en dat is dan ook wat hij doet. Dat rennen echter, zorgt er tegelijkertijd voor dat hij niet geconfronteerd wordt met datgene waar hij echt mee zit. Het is letterlijk een vlucht. Maar gaandeweg het verhaal vordert, leert Ghost. Dat komt onder meer door zijn coach die hem stiekem beter begrijpt dan Ghost zelf in de gaten heeft. En het komt door de prille vriendschap die ontstaat tussen hem en de andere eerstejaars in het team. Door met hen in contact te komen, door daadwerkelijk met hen in gesprek te gaan, komt hij erachter dat hij niet de enige is die worstelt. En dat helpt.

Het leven van Ghost zoals beschreven door Jason Reynolds is niet mijn leven. En toch kon ik me deels aan hem spiegelen. De eenzaamheid die hij voelt, de neiging om weg te rennen voor problemen die je tegenkomt en het gevoel ergens bij te willen horen, maar dat vooral niet te willen laten zien.

Heel veel jongeren zullen zich wellicht niet herkennen in de specifieke situatie van Ghost, maar wel in de thema’s die in dit boek een rol spelen. Dat maakt ‘Ghost’ een uitermate geschikt boek voor jongeren die worstelen met zichzelf en met de wereld om hen heen. Jason Reynolds zorgt er door middel van zijn boeken voor dat jongeren zeker een relatie willen aangaan met literatuur en dat maakt hem tot een ware kunstenaar.  

---

Schrijver: Jason Reynolds
Vertaler: Maria Postema
Uitgever: Condor
Aantal blz: 171

---