Vandaag luisterde ik op NPO Radio 1 naar een item over 24 hulpverleners die door Griekenland zijn aangeklaagd voor spionage, fraude en het illegaal gebruik van radiofrequenties terwijl ze enkel hulp verleenden aan vluchtelingen. Amnesty roept Griekenland dan ook op om de vervolging te staken. Er zijn echter meer landen voorstander van het vervolgen van hulpverleners. Alles om maar te voorkomen dat migranten de Middellandse Zee oversteken om een veilige plek te kunnen vinden in de Europese Unie.

Ik vertel bovenstaand verhaal heel erg kort samengevat. Het is uiteraard ingewikkeld en er zitten veel verschillende kanten aan. Maar als een paal boven water staat voor mij: dit klopt niet en het is niet juist. En het klopt nog minder na het lezen van het boek ‘Kinderen van ver’ van Martine Letterie & Saskia Halfmouw.

Naar aanleiding van gesprekken met kinderen die een oorlog hebben meegemaakt, schreef Martine Letterie een boek waarin hun verhalen zijn opgetekend. Alle vertelde verhalen zijn samengekomen in de levens van Samuel, Fatima, Azad en Tamar. Op indrukwekkende wijze maken we mee wat de hoofdpersonen hebben moeten doorstaan en wat ze hebben moeten achterlaten alvorens ze in Nederland aankwamen. En ook hier in Nederland is niet alles opeens goed. AZC’s moeten plotseling verlaten worden en prille vriendschappen weer afgebroken, mensen leven dicht op elkaar en er is geen ruimte voor privacy en tot slot is er soms maar heel weinig begrip voor de situatie van vluchtelingen.

Wat ik het meest hartverscheurend vond, waren de families die uit elkaar gerukt werden. Ze leiden een leven in een land waar alles is wat ze kennen, waar iedereen is van wie ze houden en alles moet achtergelaten worden. Zo ook Samuel, wiens opa besluit achter te blijven in Syrië. Of het verhaal van Azid. Zijn vader is opgepakt door de Taliban en Azid moet samen met zijn broer Walid vluchten. Zijn moeder en zus vluchten niet mee en de reis die de jongens maken is ontstellend gevaarlijk.

Martine Letterie weet heel goed inzichtelijk te maken waarom mensen vluchten. Er is namelijk geen andere keuze. En wat ze meenemen zijn hun verhalen, zijn hun levens die ze daar in hun thuisland moeten achterlaten. Ook de bootjes waarmee de overtocht gemaakt moet worden, keren regelmatig terug. Wederom wordt duidelijk hoe ongelooflijk riskant het is om de overtocht te maken.

‘Kinderen van ver’ laat zien hoe levens verscheurd worden, hoe gezinnen alles moeten achterlaten wat hen vertrouwd is en hoe oorlog alles kapot kan maken. Maar ook laat het de veerkracht zien van kinderen, die ondanks alle tegenslag de kracht vinden een nieuw bestaan op te bouwen. Zoals eerst zal het nooit meer worden, maar zoveel veerkracht is bewonderenswaardig.

Die veerkracht, het plezier, de liefde, het verdriet en de angst weet Saskia Halfmouw prachtig weer te geven in haar illustraties. De personages zijn waarheidsgetrouw getekend waardoor ik me nog beter een voorstelling van hen kon maken. Ik had het idee hebt dat ik ze nog iets beter leerde kennen, wat ervoor zorgde ervoor dat ik nóg meer meeleefde met hen en met hun familie.

Dit boek mag zeker niet ontbreken in je klaslokaal. Lees met elkaar de verhalen, praat met je leerlingen over oorlog en over vluchtelingen. Pak er een kaart bij: laat zien welke route sommige kinderen moeten afleggen om veilig te kunnen zijn, laat ze gedichten schrijven over hetgeen ze gelezen hebben, kijk op de websites die achterin het boek vermeld staan of laat kinderen een tekening maken. Alles is goed, als de verhalen maar verteld worden.